In de aanloop tot dit example of good practice werken we aan een overzicht van randvoorwaarden, een soort ruimtelijk statement, waarmee we de meerwaarden van het ontwerp straks kunnen toelichten en onderbouwen. Het krijgt vorm vanuit de onderstaande vier opgaven.
Ruimte voor interactie
De belevingswaarden die hier op de voorgrond staan, gaan over de mate waarin en de wijze waarop het kind verbinding maakt met de wereld (en de mensen) om zich heen. Of het spannend is, nieuwsgierigheid wekt, zichtbaar is, verleidt, enzovoort. Maar óók of er de mogelijkheid is om je er juist uit terug te trekken, om de geborgenheid te zoeken, de veiligheid, onzichtbaar te zijn.
Ruimte voor ontwikkeling
Ruimte is voor kinderen het domein waar ontwikkeling plaatsvindt. Jonge mensen hebben nog weinig barrières opgebouwd en staan dus open voor de impulsen om hen heen; de omgeving is één van hun leerscholen. Het gaat hier om de belevingswaarden waar kinderen hun vermogens aan ontwikkelen:
- affectieve vermogens => emotie, intuïtie, empathie,
- cognitieve vermogens => begrip, herkenning, kennis,
- fysieke vermogens => motoriek, conditie, kracht.
Ruimte voor verzorging
Deze opgave heeft een meer pragmatisch karakter. Het gaat om de manier waarop we kinderen goed te eten en te drinken geven, helpen bij het spelen, verhalen vertellen, laten slapen, aandacht schenken. Goed verzorgen dus. Met andere woorden, de vraag hoe we belevingswaarden optimaliseren in ruimten:
- voor het maken, geven en nuttigen van eten (keuken, eettafel, garnituur…),
- om te verzorgen (toiletten, commode, voorraad- en bergruimten…),
- om te slapen (privacy, rust, goede ventilatie, goede verlichting…),
- om te bergen (efficiëntie, hoeveelheid, mate van flexibiliteit…),
- om anderen te ontvangen (de verzorging kent meerdere schalen…),
- om te werken, vergaderen en ontspannen (verzorg óók de verzorgers…).
Veel hiervan staat onder invloed van de wijze waarop wij gewend zijn om te werken (tradities), moeten werken (normen) of vinden dat er gewerkt zou moeten worden (pedagogie). De opgave is om hier zoveel mogelijk bewegingsruimte voor te bieden.
Ruimte voor het goede voorbeeld
We praten hier over datgene wat gevat is in de immanente waarde van het ontwerp. Het is de boodschap die we in z’n totaliteit afgeven en is onafscheidelijk verbonden met onze intentie. Het is het optimisme dat we ermee uitstralen, de durf die we tonen, de bijzonderheden die we cultiveren, de tradities die we koesteren, de bewijzen die we leveren. Het is de houding die we tonen door het gebouw niet als beeld te cultiveren, maar als voorbeeld.
Zo bouwen we lagen van betekenis om onze kinderen, zodat zij zich kunnen verwonderen over hoe bijzonder de wereld eigenlijk is.
Algemene ambities
Elk soort van ruimte heeft dus een eigen betekenis voor het opgroeiende kind. Ze worden door ons toegevoegd aan de vraagstukken die meer algemeen gelden; zoals het creëren van een passend programma, heldere routing, goede verhouding in prijs en kwaliteit, enzovoort. Dit geven we inhoud in lijn met de thema’s uit onze toolbox.
Interactie met natuur
Het is niet de bedoeling om elk van de vier boven genoemde opgaven apart vorm te geven. De ruimten waarin we leven hebben effect door alle opgaven heen. Zo kan een groene wand in het interieur het kind verbinden met z’n omgeving (de natuur), de cognitieve vermogens stimuleren (planten hebben water nodig), de lucht filteren of van zuurstof voorzien (gezonde ruimten) en het goede voorbeeld geven (kijk, zo vorm je een band met de natuur). We hebben daarom de volgende vraag centraal gesteld:
Met wat en hoe willen wij dat onze kinderen interactie hebben en waaraan willen wij dat zij zichzelf ontwikkelen?
Wij kiezen hier voor een interactie met de natuur. We willen van het denken over het vormgeven aan een BSO (als ruimtelijk programma) overstappen naar het denken over hoe we onze leefruimte kunnen verbinden met de rijkdom van de natuur. We verschuiven stiekem één letter en zo wordt de BSO een BOS.
Het example of good practice is nog in ontwikkeling. De voortgang delen we via Facebook, Instagram, LinkedIn en de blog op deze website.
